داریوش مؤدبیان می‌گوید زمینه کمدی زمینه خطرناکی است به این معنا که توجه عوام به آن جلب می‌شود و کار ممکن است به سمت ابتذال می‌رود در نتیجه باید با جدیت و به صورت علمی به مقوله کمدی توجه شود تا جایگاه محکمی پیدا کند.
داریوش مؤدبیان بازیگر سینما و تئاتر، کارگردان، فیلمنامه‌نویس و مترجم در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری دیباچه درباره فعالیت‌های ۲ سال اخیر خود اظهار کرد: در دهه ۷۰ و ۸۰ بنده ۱۲ دفتر از مجموعه «طنزآوران جهان نمایش» را در نشر قاب به چاپ رساندم، اما از ۲ سال پیش با نشر گویا همکاری‌ام را آغاز کرده‌ام و این مجموعه را در دوره جدید با همکاری این نشر به دفتر بیستم رسانده‌ام که در ماه گذشته منتشر شد البته کار ادامه دارد و سه دفتر دیگر نیز راهی چاپ شده است که امیدوارم در ماه آینده منتشر شود.
وی ادامه داد: مجموعه «طنزآوران جهان نمایش» حاصل بیش از ۵۰ سال تلاش من در حوزه طنز و کمدی و در حقیقت یک مجموعه نمایشی، پژوهشی و آموزشی است. این مجموعه حاصل جمع‌آوری متون ارزشمند طنز و ترجمه آن‌هاست و برای هر دفتر مقدمه‌های طولانی نیز درباره نویسنده و آثار او نوشته‌ام.
این مترجم با اشاره به اینکه اولین دفتر از مجموعه «طنزآوران جهان نمایش» در سال ۷۵ منتشر شد، اظهار کرد: سال ۸۹ دفتر دوزادهم در نشر قاب منتشر و بعد از آن چاپ آثار متوقف شد، اما من به کار خود ادامه دادم تا اینکه در سال ۹۷ دوباره با نشر گویا کار را آغاز کردم. به دلیل نایاب شدن برخی از کار‌هایی که در دفاتر نخستین آورده بودم، دوباره در دفاتر جدید آن‌ها را تکرار کرده‌ام.
مؤدبیان با بیان اینکه در برخی از دفاتر این مجموعه علاوه بر معرفی نویسندگان جهان طنز برخی از آثار آن‌ها را نیز آورده است، مطرح کرد: در اغلب دفاتر به معرفی ۲ یا ۳ نویسنده‌ای پرداخته‌ام که کارهایشان دارای وجوه مشترکی بود، اما برخی از دفاتر تنها به معرفی یک نویسنده و کمدی‌های نابش اختصاص دارد به عنوان مثال دفتر دهم تنها درباره مولیر است.
وی با اشاره به اینکه در سه سال اخیر علاوه بر انتشار مجموعه «طنزآوران جهان نمایش» سه کتاب حجیم و وزین دیگر نیز با همکاری نشر گویا منتشر کرده است، عنوان کرد: کتاب «دوستان، ما بد زندگی می‌کنیم!» را که هفتاد و هفت داستان طنز کوتاه و نمایشی از آنتوان چخوف است، ترجمه کرده‌ام. عنوان کتاب جمله معروف چخوف است که در نامه‌هایش می‌نوشته و به دوستان خود می‌گفته است.
این فیلمنامه‌نویس ادامه داد: همچنین کتاب «از آزادی تا هرج و مرج» نوشته اسلاومیر مروژک داستان‌نویس و نمایشنامه‌نویس نامدار لهستانی را که مجموعه ۶۰ داستان کوتاه طنز است، برای نشر گویا ترجمه کرده‌ام البته در سال ۹۷ یک کتاب با نام «فیلمنامه‌های الگو، الگو‌های فیلمنامه» اثر فرانسیس وانوا را ترجمه کردم که در نشر ثالث به چاپ رسیده است. این ویراست دوم و آخر این کتاب است و ویراست اول آن سال‌های گذشته در انتشارات سروش و قاب منتشر شده بود.
مؤدبیان در ادامه در پاسخ به این پرسش که آیا در مجموعه «طنزآوران جهان نمایش» به معرفی نوسندگان ایرانی نیز پرداخته است یا نه، خاطرنشان کرد: از آثار خود در دفتر چهارم این مجموعه آورده و آثار نویسندگان ایرانی و غیر ایرانی را نیز گردآوری کرده‌ام که از آن‌ها بهره خواهم برد.
وی تاکید کرد: این روزها کار چاپ بسیار مشکل شده است و ناشران کار را به سختی جلو می‌برند البته گرانی کاغذ، نیاز متفاوت مردم در این روزها، تعطیلی اجباری کتابفروشی‌ها در ایام کرونا بر صنعت چاپ بی‌تاثیر نبوده است.
کارگردان نمایش «قرارداد با مرگ» با اشاره به تیراژ پایین کتاب‌ها گفت: مجموعه «طنزآوران جهان نمایش» در ابتدا با تیراژ ۴ هزار جلد منتشر و دفتر نخست آن طی ۲ سال نایاب شد در صورتی که ما در سال‌های اخیر با تیراژ ۵۰۰ جلد کار را جلو بردیم و بعد از سه سال کار به چاپ دوم رسید.
مؤدبیان با بیان اینکه با امیدواری به کار خود ادامه می‌دهد، تصریح کرد: در هر صورت رویکرد ما جامعه دانشجو و دست اندرکاران تئاتر است که رکود کتاب‌های مرتبط با این حوزه بی‌ربط به تعطیلی تئاتر در این یک سال و نیم اخیر به واسطه کرونا نبوده است و نمایشنامه‌نویسان هم در این مدت کمتر دست به نوشتن برده‌اند.
وی درباره هدف خود از نگارش مجموعه «طنزآوران جهان نمایش» بیان کرد: انتخاب بر اساس ضروریات شخصی و جمعی صورت می‌گیرد و کار من اجرای تئاتر در تلویزیون و روی صحنه و آموزش دانشجویان بوده است. بسیاری از کار‌هایی که در دفاتر این مجموعه وجود دارد، من بر اساس شرایط فرهنگی و آموزشی جامعه برای دانشجویانم که بتوانند روی متون خوب کار کنند و برای اجرا در تلویزیون و تئاتر توسط خودم و دیگران انتخاب و ترجمه کرده‌ام تا کار را به صورت علمی جلو ببرم و افراد نیز علاوه بر لذت مطالعه شوق اجرا و پژوهش نیز در آن‌ها به وجود آید البته علاقه شخصی‌ام در این زمینه بی‌تاثیر نبوده است.
کارگردان نمایش «شایعه» با بیان اینکه جامعه به خنده و شادی احتیاج دارد، عنوان کرد: زمینه کمدی زمینه خطرناکی است به این معنا که توجه عوام به آن جلب می‌شود و کار ممکن است به سمت ابتذال می‌رود در نتیجه باید با جدیت و به صورت علمی به مقوله کمدی توجه کنیم تا جایگاه محکمی پیدا کند.
مؤدبیان در ادامه درباره نبود تله‌تئاتر‌ها در تلویزیون اظهار کرد: جای تله‌تئاتر در تلویزیون است چراکه برنامه‌ای از برنامه‌های فرهنگی، سرگرم‌کننده، آموزشی و ماندگار است. بسیاری از برنامه‌ها و حتی مجموعه‌های تلویزیونی که ساخته شده‌اند، کالا‌های فرهنگی یکبار مصرف هستند، اما کار‌هایی که ما در سال ۶۰ انجام داده‌ایم مانند «سوزنبانان»، «باجناق‌ها»، «پرده عجایب» و... همچنان نمایش داده می‌شود. اینکه چرا دیگر این کار‌ها ساخته نمی‌شود باید از مدیران پرسید چراکه ما آمادگی ساخت تله‌تئاتر داریم و همیشه پیشنهاد داده‌ایم، اما اگر آن‌ها قبول نکرده‌اند بر اساس سیاست و یا نگاه خودشان بوده است.
وی افزود: ساخت نشدن تله‌تئاتر‌ها را به گردن مردم نیندازیم و بگوییم آن‌ها دیگر نمی‌خواهند و یا دوره‌اش گذشته است چراکه مردم هنوز هم تله‌تئاتر‌ها را از روی رسانه‌های دیگر ضبط می‌کنند و حتی در زمان بازپخش از تلویزیون به تماشای آن می‌نشینند. حتی برخی تله‌تئاتر‌ها دوبله و از شبکه‌های برون مرزی پخش شده است.
کارگردان تله تئاتر «سوزنبانان» با بیان اینکه در اواخر دهه ۸۰ بار‌ها به شبکه چهار سیما که عهده‌دار تولید تئاتر تلویزیونی در میان شبکه‌ها است پیشنهاد ساخت اینگونه آثار را داده است، خاطرنشان کرد: به سیمافیلم هم برای تولید تله‌تئاتر پیشنهاد داده بودم، اما چون مورد پذیرش قرار نگرفت و دلایلش را آن‌ها باید بگویند، دیگر پیشنهادی ارایه ندادم.
مودبیان با بیان اینکه اخبار و برنامه‌های نمایشی ۲ فرزند عزیز و خلف تلویزیون هستند، مطرح کرد: تلویزیون از طریق فرزندانش زنده و پویاست و مردم با آن ارتباط برقرار می‌کنند.
وی در جواب به این سوال که بازیگری و کارگردانی تئاتر را بیشتر ترجیح می‌دهد یا تدریس و ترجمه در حوزه تئاتر، گفت: هر کاری را که انجام می‌دهم، بدان علاقه‌مند هستم و اینکه کدام را بیشتر دوست دارم بستگی به شرایط دارد. زمانی که روی صحنه می‌روم و با مردم ارتباط دارم آن زمان می‌گویم من بازیگر هستم، اما در زمان ترجمه نمایشنامه نیز بازیگری می‌کنم چراکه ترجمه صحیح زمانی اتفاق می‌افتد که فرد مترجم آن را اجرا کند. تولید تئاتر را نیز دوست دارم و اگر ضرورتی اتفاق افتاد در آن بازی می‌کنم یعنی تئاتر روی صحنه نمی‌برم که خود در آن بازی کنم.
کارگردان تله‌تئاتر «باجناق‌ها» در پایان با اشاره به اینکه منتظر است که سلامتی جمعی حاصل شود، تصریح کرد: از ابتدای خرداد ماه قرار است گفتگو‌هایی برای کار‌های جدید صورت بگیرد و قصد دارم گروه خود را دوباره جمع کنم تا بتوانیم اتفاقات خوبی را رقم بزنیم.
گفت و گو از: سپیده شریعت رضوی
